από την Ελένη Σεμανιάκου (Β3)
Όλοι πηγαίναμε ή είμαστε ακόμα στον χώρο του σχολείου και ξέρουμε αρκετά γι’ αυτό, ή ως καθηγητές ή ως μαθητές. Το πρόβλημα είναι ότι ο καθένας το βλέπει διαφορετικά, ανάλογα με τη θέση στην οποία βρίσκεται. Εγώ είμαι μαθήτρια και σίγουρα μπορώ να περιγράψω καλύτερα την οπτική γωνία ενός μαθητή. Θα προσπαθήσω παρόλα αυτά να αναλύσω μία - μία την πλευρά ενός μαθητή, ενός καθηγητή, ακόμα και ενός γονιού.
Θα ξεκινήσω με την οπτική γωνία των μαθητών: Με μια λέξη χαρακτηρίζουμε το σχολείο «βαρετό». Όχι όμως το σχολείο ως κτίριο, αλλά τις υπηρεσίες που μας προσφέρει. Γιατί να συμβαίνει αυτό; Οι ενήλικες δεν το αντιλαμβάνονται, άλλα όλα αυτά τα χρόνια μάς τρομάζουν. Μας τρομάζει η ιδέα που μας καλλιεργούν από την παιδική μας ηλικία ότι, αν δεν πετύχουμε στο σχολείο, δεν θα πετύχουμε πουθενά αλλού. Μας τρομάζει ότι πρέπει να κάνουμε υπομονή άλλα 8-9 χρόνια, για να πάρουμε ένα πτυχίο που καθορίζει όλη μας τη ζωή, με αποτέλεσμα να μας τρομάζει ακόμα και ένα μικρό τεστ που έχει συνέπειες στον βαθμό μας. Και ο βαθμός σίγουρα έχει μεγάλη σημασία, όχι για μας, αλλά για τους γονείς μας και τον κοινωνικό μας περίγυρο στον οποίο δημιουργείται θετική ή αρνητική εντύπωση ανάλογα με τις σχολικές επιδόσεις. Έτσι με το που σκεφτόμαστε όλα τα παραπάνω λέμε ασυναίσθητα στον εαυτό μας ότι δεν θα τα καταφέρουμε και «καταθέτουμε τα όπλα», δείχνοντας αδιαφορία προς τα έξω.
Εκτός όμως από τα συναισθήματά μας υπάρχει και ένας ακόμα παράγοντας που δεν μας δημιουργεί καλή εντύπωση για το σχολείο. Και αυτός είναι οι καθηγητές! Ο χαρακτήρας τους μπορεί να είναι λίγο διαφορετικός από αυτόν που θα θέλαμε, με αποτέλεσμα το μάθημα να μην κυλάει ομαλά. Για παράδειγμα κάποιος μπορεί να είναι πολύ αυστηρός ή πολύ χαλαρός. Στην 1η περίπτωση, οι μαθητές δεν αισθάνονται άνετα και πολύ πιθανό να νιώθουν πιεσμένοι. Στην 2η περίπτωση οι μαθητές θα πάρουν το μήνυμα ότι δεν υπάρχουν όρια και συνήθως επικρατεί στην τάξη μια αναστάτωση. Υπάρχει και μία άλλη κατηγορία, την οποία προσωπικά δεν μπορώ να τη δεχτώ, ο καθηγητής «τα ξέρω όλα». Αυτός ο καθηγητής πιστεύει ότι δεν κάνει ποτέ λάθη και, ακόμα και αν κάνει, δεν τα παραδέχεται ποτέ. Μας υποτιμά έχοντας στο μυαλό του ότι δεν ξέρουμε τίποτα κι ότι, για να δείξουμε τον σεβασμό μας απέναντί του, δεν πρέπει να μιλάμε. Ωστόσο, θεωρώ ότι, αν κάποιος συναντήσει αυτή την κατηγορία καθηγητών (αν και είναι σπάνια), έχει κάθε δίκαιο να μισεί το σχολείο. Χωρίς να θέλω να γίνω απόλυτη, μπορώ να πω ότι δεν εντάσσονται όλοι οι καθηγητές στην 1η στην 2η ή στην 3η κατηγορία, αλλά υπάρχουν και αυτοί που βρίσκονται ενδιάμεσα. Δηλαδή έχουν τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας σωστός, κατά τη γνώμη μου, εκπαιδευτικός.
.jpg)
Ποιος όμως είναι ο σωστός καθηγητής για έναν μαθητή; Θεωρώ ότι πάνω από όλα έχει σημασία ο κάθε εκπαιδευτικός να αγαπά τη δουλειά του και τους μαθητές του, να δείχνει κατανόηση σε κάποιο πρόβλημα που ίσως να τους απασχολεί, να έχει βασικές γνώσεις σχετικά με την ψυχολογία των έφηβων και επίσης να μπορεί να αναγνωρίσει τις δυνατότητες κάθε παιδιού, ώστε να μην του διδάξει κάτι που δεν ανταποκρίνεται στην ηλικία του. Πιο γενικά, ένας καθηγητής πρέπει να έχει πιο στενές σχέσεις με τον μαθητή και όχι απλώς να συζητούν στο πλαίσιο της διδακτικής ώρας για μαθήματα, όπως τα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία, την Ιστορία κ.τ.λ., αλλά να εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του, να ενδυναμώνει τη σκέψη του και να τον οδηγεί στο να αναπτύσσει «ηθικές δυνάμεις» (π.χ. υπομονή, θάρρος, θαυμασμό, επιμονή, αισιοδοξία κ.τ.λ.).
Σχετικά με τον χαρακτήρα του καθηγητή, πρέπει να είναι υπομονετικός για να μην ξεσπάει με το παραμικρό, ήρεμος για να χειρίζεται κάθε κατάσταση αναστάτωσης, προσιτός προς τους μαθητές του για να απομακρύνει την αρνητική διάθεσή τους, αντικειμενικός για να μην παρεξηγείται η συμπεριφορά του, πρόθυμος να συνεργαστεί μαζί τους και φυσικά φιλικός για να μπορούν οι μαθητές να εκφράσουν άνετα την άποψή τους. Αν λοιπόν συντρέχουν όλα τα παραπάνω, πιστεύω ότι ο καθηγητής δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα στην τάξη.
Τέλος, θα αναφερθώ στις παιδαγωγικές μεθόδους. Θυμάστε το απόσπασμα «Η Νέα Παιδαγωγική» που περιλαμβάνεται στα κείμενα Ν. Λογοτεχνίας της Α΄ Γυμνασίου; Μας μιλάει για μια μέθοδο που είχαν οι καθηγητές στα τέλη 19ου αιώνα, για να μάθουν στα παιδιά την πειθαρχία και τον σεβασμό μέσα από τον ξυλοδαρμό. Αυτό είναι βίαιο και αντιπαιδαγωγικό, γιατί στις μέρες μας κανένας καθηγητής δεν έχει το δικαίωμα να χτυπήσει το παιδί σε καμία περίπτωση. Σήμερα λοιπόν ξέρουμε ότι οι καθηγητές δεν έχουν την ανώτερη θέση στο μάθημα και ό,τι πουν δεν είναι απαραίτητα «νόμος», αλλά συνεργάζονται με τους μαθητές, τους καθοδηγούν προς τη γνώση, συζητούν μαζί τους, τους δίνουν τη δυνατότητα να την ανακαλύψουν μόνοι τους και να έχουν τη δική τους άποψη. Αυτό έχει θετικό αποτέλεσμα στην ψυχολογία τους.
Αφού κλείσαμε την εξέταση της στάσης των μαθητών για τη μαθησιακή διαδικασία, που επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τους καθηγητές, θα συνεχίσουμε με την αντίστοιχη των καθηγητών που επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τους μαθητές.
Κάθε καθηγητής θα προτιμούσε να βρίσκεται διακοπές με την οικογένειά του και να χαλαρώνει, παρά να προσπαθεί να μάθει σε παιδιά που αδιαφορούν για το μάθημα του ότι «το τετράγωνο της υποτείνουσας = το τετράγωνο της πλευράς + το τετράγωνο της άλλης πλευράς». Γιατί; Γιατί πολύ απλά δεν είναι τόσο εύκολο να βρίσκεσαι με 26 παιδιά από τα οποία μόνο τα 5 μιλάνε διαρκώς, αλλά παρασύρονται και τα υπόλοιπα 18 παιδιά (αν εξαιρέσουμε 3 που πιθανό να μην παρασύρονται). Και όχι μόνο μιλάνε, αλλά, όταν τους
.jpg)
κάνει παρατήρηση, του δημιουργούν τύψεις λέγοντας «αφού μιλάει όλη η τάξη». Αν αφήσουμε λοιπόν, την απαράδεκτη συμπεριφορά ενός μαθητή, όπως το να συζητάει για άσχετα θέματα με τον διπλανό του, να πετάει χαρτάκια στον απέναντι και να αντιμιλάει σε κάθε παρατήρηση και όχι με το καλύτερο ύφος, μπορούμε να περάσουμε στα συναισθήματα του καθηγητή, όταν διδάσκει σε μια λίγο πιο ήρεμη τάξη.
.jpg)
Ως γνωστό, οι μαθητές είναι πολύ σκληροί στην κριτική τους και ειδικά όταν πρόκειται για καθηγητή. Έχοντάς το υπόψη του ο καθηγητής, μπαίνει στην αίθουσα γεμάτος άγχος. Προσπαθεί να μην το δείξει και να χαμογελάει, για να μεταφέρει μια ευχάριστη διάθεση στους μαθητές του. Αν δεν τα καταφέρει, δεν θα σκεφτεί ότι δεν έχουν όρεξη για μάθημα, αλλά ότι ο ίδιος δεν το κάνει ευχάριστο. Κι αν τύχει κάποια ερώτηση που δεν ξέρει να απαντήσει, αυξάνεται το άγχος του και θλίβεται ακόμα περισσότερο. Αν πάλι είναι καθηγητής με εμπειρία και δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο άγχος, συνήθως δεν έχει την ευχάριστη διάθεση, αφού όλα αυτά τα χρόνια συναναστρέφεται με παιδιά και η υπομονή του έχει εξαντληθεί. Φαίνεται κουρασμένος και ζει μια καθημερινή ρουτίνα που πλέον αρχίζει να βαριέται.
Πώς πρέπει να είναι ένας μαθητής κατά τη γνώμη ενός καθηγητή; Σίγουρα ο καθένας έχει διαφορετική άποψη, αλλά θα προτιμήσω να μιλήσω για πράγματα που συμφωνώ και υποστηρίζω, όταν προσπαθώ να μπω στη θέση ενός καθηγητή. Αρχικά απαιτείται σεβασμός προς τον συμμαθητή του (όταν εξετάζεται ή εκφράζει την άποψή του πάνω σε κάποιο θέμα), τον καθηγητή του (όταν διδάσκει), τον εαυτό του (η συμπεριφορά του να είναι αντάξια της προσωπικότητάς του) και τον χώρο όπου βρίσκεται (κύριο παράδειγμα τα θρανία των σχολείων). Επίσης απαιτούνται θέληση, υπομονή, θετική σκέψη και συνέπεια. Μην ξεχνάμε ότι, για να είναι πιο ευχάριστο το μάθημα, πρέπει οι μαθητές να είναι ενεργοί και όχι να δείχνουν το πόσο βαριούνται. Να μοιράζονται την άποψή τους και να τη συζητούν στην τάξη.
Εκτός από τους μαθητές του, ένας καθηγητής συναναστρέφεται και με τους γονείς των παιδιών. Πάνω στο θέμα της ενημέρωσης των γονέων οι καθηγητές, αν όχι όλοι οι περισσότεροι, είναι πρόθυμοι και αντικειμενικοί. Πολλές φορές όμως, διακρίνουν μια αδιαφορία εκ μέρους των γονέων. Κάτι που είναι αρκετά περίεργο, διότι οι περισσότεροι από τους «αδιάφορους» γονείς βρίσκονται στο σχολείο μόνο όταν θέλουν να εκφράσουν κάποιο παράπονο. Αυτό δεν θα έπρεπε να συμβαίνει, αφού ο σκοπός των γονέων και των καθηγητών είναι κοινός. Αυτή η σχέση διαταράσσεται όχι όμως από τη μεριά των καθηγητών.
Και σ’ αυτό το σημείο θα περάσουμε στην οπτική γωνία των γονέων, oι οποίοι δεν βρίσκονται καθημερινά στον χώρο του σχολείου, αλλά έχουν κάθε δικαίωμα να γνωρίζουν τι συμβαίνει στον χώρο αυτόν. Οι περισσότεροι γονείς δεν είναι τόσο θετικοί στη συναναστροφή με τους καθηγητές. Γιατί λοιπόν είναι τόσο εριστικοί απέναντί τους; Πολύ πιθανό να είναι επηρεασμένοι από τα σχόλια που ακούνε από το παιδί τους για τον καθηγητή που θα συναντήσουν. Και έχοντας αυτή την εικόνα στο μυαλό τους σχηματίζουν ένα «τοίχος άμυνας» σε ό,τι τους λέει ο καθηγητής και δεν το αποδέχονται. Διαφωνούν και φιλονικούν μαζί του, αφού τον βλέπουν σαν ένα εμπόδιο για το μέλλον του παιδιού τους. Υπάρχουν όμως και οι εξαιρέσεις, οι γονείς που θέλουν να μαθαίνουν την πρόοδο του παιδιού τους και έχουν πολύ καλές σχέσεις με τους καθηγητές, έτσι ώστε να πετύχουν το καλύτερο. Πολλές φορές όμως γίνονται πιεστικοί με τα παιδιά τους και εμπλέκονται ακόμα και στα μαθήματά τους, με αποτέλεσμα να μην τα αφήνουν να στηριχτούν στις δυνατότητές τους.
Και κάπου εδώ τελειώνει το άρθρο μου. Μπορεί να είναι μεγάλο! Αλλά αξίζει να δεις και μια άλλη οπτική γωνία. Ακόμα και να βελτιώσεις κάποια λάθη που έτυχε να κάνεις άθελά σου, είτε ως γονιός είτε ως μαθητής είτε ως καθηγητής. Ελπίζω να αποτύπωσα αρκετά καλά τη σκέψη καθηγητών και γονέων. Επίσης ελπίζω να βοήθησα σε ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως είναι η μαθησιακή διαδικασία.
.jpg)
Πηγές:
https://www.ischool.gr/showthread.php?t=54673&page=4